MANUEL MARÍA: "Contentámonos con nada"

 Contentámonos con nada. 

Falamos en voz baixa

porque non somos quen

de erguer a nosa voz

unha vez soia.

Non somos quen para darlle

forza de trono á nosa voz

e disparala o mesmo 

que unha bala.

Somos un pobo lírico

e saudoso, según din

autores sabidos e eminentes.

E debe de ser certo:

os poetas cursis e inocuos

son -somos- premiados

nos xogos florais; son

aplaudidos e reciben

con fondísimo agradecemento,

as migallas, as cativas

migallas que lles tiran,

que lles cospen á face.

Pero aqueles que erguen

valentemente a voz

cantando a verdade núa

-Manuel Curros Enríquez,

Celso Emilio Ferreiro-;

tiveron que coller

e que acollerse

aos arrepiantes

camiños do desterro.

    Manuel María: Versos pra un país de minifundios (1969)

MÉNDEZ FERRÍN: "Pra Alexandre Bóveda, asasinado"

 "Pra Alexandre Bóveda, asasinado"

Cando a pupila, derradeira imaxe,

refrexou, xa sen lume, aquil piñeiro

e ti ficaches, Bóveda, senlleiro

testemuña pra sempre diste aldraxe.

 

Cando che percutiu no peito a torta

ira descarregada por Hespaña,

coidaron os verdugos que fazaña

era deixar en ti a Galicia morta.

 

Pro esquenceron teu sangue sobre a terra,

ista esperanza que en nosoutros corre,

e non tolleron a verdá que berra.

 

Baixo a lívida luz que nos aterra,

sobre ista teima que xa nunca more

Galicia hase de erguer en pé de guerra.

 Méndez Ferrín: Poesía enteira de Heriberto Bens (1980)

 

MÉNDEZ FERRÍN: "Posturas pra copular en homenaxe"

 "Posturas pra copular en homenaxe"

Ponte de luz, carbón, pólvora e ollos

negros de nenos mortos cravados nas salas do pazo.

Ponte de corazón, ladrillo, fósforo

con cincocentas espirais pra lle chegar ao verde cume e escusadas sedas.

Ponte de mar, estrondo, primavera,

e mans estremecendo o vaso, amante, no que cantan as sedes doutro tempo.

Ponte de contemplar, amor, antigamente

e docísimamente e perder coma vidas vellas e tirar coa chaqueta cada día.

Ponte de ponte; ponte, amiga, en ponte

estrangulando o río no que muxo e urro con carballos, follas.

Ponte para saír a saia nova

e, tan cursi polo xardín, naceranche nos ollos lúas, vésporas e un xerriño de mel.

Ponte de costas, natural e lume

negro polo baixío conmoverache os dentros con arruallo vivo sen vivir en min.

Ponte de pel de añuca, de croíño, de hombreiro,

penedo do crepúsculo, atal coma unha caixa de música ou cerdeiras.

Ponte de frío, ponte estatuaria

e cada embate será líquido inmóbil, abril de xade, nódoa de alabastro.

Ponte de recurrir, ponte de língoa

e unión, trebón, carne polo discurso, verbas como panascos orballados.

Ponte de viño, en fin, e de cabazo

e teñamos, amor, amor, unha fogaza candeal e ollos pra fitar o lume bo e a morte.

    Méndez Ferrín: Con pólvora e magnolias (1976)

MÉNDEZ FERRÍN: "Galicia"

 "Galicia"

Galicia, longa praia, estesa e negra,

soia e esquiva, con pesados corvos,

senlleiras píllaras, vento coriscante

e a morte e o baleiro en todo o longo

    Méndez Ferrín: Voce na néboa (1957)

CELSO EMILIO FERREIRO: "Deitado frente ao mar..."

 "Deitado frente ao mar..."

Lingoa proletaria do meu pobo

eu fáloa porque sí, porque me gosta,

porque me peta e quero e dame a gaña

porque me sai de dentro, alá do fondo

dunha tristura aceda que me abrangue

ao ver tantos patufos desleigados,

pequenos mequetrefes sin raíces

que ao pór a garabata xa non saben

afirmarse no amor dos devanceiros,

falar a fala nai,

a fala dos abós que temos mortos,

e ser, co rostro erguido,

mariñeiros, labregos do lingoaxe,

remo i arado, proa e rella sempre.

Eu fáloa porque sí, porque me gosta

e quero estar cos meus, coa xente miña,

perto dos homes bos que sofren longo

unha historia contada noutra lingoa.

Non falo pra os soberbios,

non falo pra os ruís e poderosos

non falo pra os finchados,

non falo pra os estúpidos,

non falo pra os valeiros,

que falo pra os que agoantan rexamente

mentiras e inxustizas de cotío;

pra os que súan e choran

un pranto cotidián de volvoretas,

de lume e vento sobre os ollos núos.

Eu non podo arredar as miñas verbas

de tódolos que sofren neste mundo.

E ti vives no mundo, terra miña,

berce da miña estirpe,

Galicia, doce mágoa das Españas,

deitada rente ao mar, ise camiño...

    Longa noite de pedra (1962)

CELSO EMILIO FERREIRO: "O neutro"

 "O neutro"

Diante das aldraxes

e as inxustizas,

lavou as mans.

Era un porcallento moral.

     

    Cemiterio privado (1973)

CELSO EMILIO FERREIRO: "Prá mocedade"

"Prá mocedade"

 

Tendes que alcender un facho

de baril inconformismo.

Non, non diredes decote

aos profesores de mitos

que queren de contrabando

pasar falsos paradisos.

 

Non, non diredes arreo

aos que van no seu machiño

cabalgando moi contentos

entre nubes de outimismo.

Non, non, debedes decir

aos que minten por oficio.

A verdá, soio a verdá

da terra na que vivimos,

labrada en berros de lume,

nascida en berce cativo.

A verdá, soio a verdá

da terra na que nacimos.

Viaxe ao país dos ananos (1968)

CELSO EMILIO FERREIRO: "Irmaus"

Camiñan ao meu rente moitos homes.

Nonos coñezo. Sonme estranos.

Pero ti, que te alcontras alá lonxe,

máis alá das sabanas e das illas,

coma un irmáu che falo.

Si é túa a miña noite,

si choran os meus ollos o teu pranto,

si os nosos berros son igoales,

coma un irmáu che falo.

Anque as nosas palabras sean distintas,

e ti negro e eu branco,

si temos semellantes as feridas,

coma un irmáu che falo.

Por enriba de tódalas fronteiras,

por enriba de muros e valados,

si os nosos sonos son igoales,

coma un irmáu che falo.

Común temos a patria,

común a loita, ambos.

A miña mau che dou,

coma un irmáu che falo.

             

        Longa noite de pedra (1962)

Luís Seoane: "O pasado"

 “O pasado”

Quenes quer o esquedemento,

afogar os recordos,

que tamén nos esquezan.

Tampouco acorden o noso nome,

esto ou aquelo,

unha anéidota calquera,

a lembranza da amistade,

o berro común do pasado.

Guinden o noso nome

á preta cova dos mortos

que eles queren olvidar.

Boten o noso apelido

sílaba a sílaba,

letra por letra,

tras a cerca do caveiro común.

Alancen entre isas cinzas

a bandeira que un día erguemos xuntos,

as pantasmas de aqueles mortos

que esquecéndoos voltan a matar.

De calquer xeito,

aínda eisí,

tampouco podrán esquecer ista segunda morte.

Alguén, sen arrepiarse,

coidadoso de honrar ós mortos,

non sabemos quen,

con seguranza aínda non nascido,

fará memoria.

Herdará no seu sangue o recordo

e oferecerá

nos petos das ánimas

un novo amor á libertade.

Nós acordaremos sempre,

aínda desde a fosa, 

no caveiro,

en Santa Compaña polos camiños,

despois de moitas vegadas mortos.

 

Luís Seoane: As cicatrices (1959)

Luís Seoane: "Cantiga aos emigrantes"

 "Cantiga aos emigrantes"

Pic-nic

Olla, si rudadeiro badías polas hoxe calmas rúas

ou camiñas pola beira lamacenta do Río de la Plata.

É un aballoado domingo de xaneiro, ardente e húmido,

día de foliada pra os máis, ou de pic-nic coma din,

en Olivos, San Isidro, nas baixadas de Belgrano, ao sur en Quilmes

ou noutros povos do longo enfastioso Gran Buenos Aires,

baixo un ceo de sesta, quedo e cuasi branco;

perto do río broslado de salgueiros pingós medrando na iauga

axúntanse en campós, de metros cadrados de po costusos,

acoutados de aramio, sen perdón a tanto a entrada,

os asociados das trescentas e máis sociedades de emigrados.

Viñeron moitos deles en camiós de cárrega dende o centro da cibdade

i en algúns destes veu soando a gaita, con lizgairo estrondo

os moionos durmintes espilindo. Ao soído do antigo paisán istrumento

axuntábanse os ledos alalás e o forte bater de mans.

A filla doinairosa daqueles que estuda inglés, baila,

ao son do programa especial bailábel da radio,

co fillo gasalleiro destes, que estuda comercial.

Galiza está lonxe. Mais os nomes das súas parroquias e das súas comarcas

osténtanse coma divisas medioevaes penduradas dos aramios.

Bailando conxuran a tristeira de América

onde a Vía Láctea, menos escintilante, non leva deica algures,

e as mozas non enfeitan os cabelos con grinaldas.

Estas non son as terras de adaxe que lles prometeron

e moito teñen de esquecere rindo e bailando antre o po e o vento.

Pouca groria merecen aqueles que adrolaron a tanto inxenuo mozo.

Fardel de eisiliado (1952)

Chus Pato: "A humidade ondula o folio que contén o poema"

                             Para Estrela Piñeiro

A humidade ondula o folio que contén o poema

sesenta postas de sol

cinco mil castros

trescentas mámoas abeizoan o teu corpo

Incandescencia

cripta

de ti mesma, ignota

 

desandas

cara atrás camiñas o sentido

 

todos os tellados de colmo

todas as palabras: bimbastro, bagalustro

ardora

 

ollos que de tanto axexar tórnanse transfiguración

Como profundas foran as celestes augas da lagoa

 

mallar na oquedade das estrelas

ferver

Rizar

 

cara atrás camiñas

desandas o sentido

cripta

GALLAECIA

de ti mesma

ignota.

 

Chus Pato en Fascinio (1995)

Olga Novo: "crónica primeira"

 crónica primeira 

 

de cómo fun cuarto crecente 

e cheguei aquí descalza e enloureirada 

 

de cómo me fluín por demoras de corpos 

desvariada 

de cómo rotei envolta en fentos dos proscritos 

e de cómo a ocupación dos equinoccios. 

        de cómo medrei das carballeiras, 

de cómo fun capaz de tanta barcarola 

e de cómo concibín a revolución nos vosos ventres. 

 

e é que eu son á vida 

o que a lava ó volcán. 

 

(Olga Novo. Nós nus. Xerais: Vigo, 1997)

Enma Couceiro: "Somos de trapo no seu ventre disecado"

Vivimos nunha casa de mentira. 

Somos de trapo no seu ventre disecado, 

trapecistas 

ensaiando un futuro malabar. 

 

Respira e dilata túneles, 

cárcere rítmica de paredes e portas 

que doe atravesar como bocas desertas para o silencio. 

Paseamos en pixama 

tomando notas a todas horas 

coas mans cheas de tinta 

 

sen voz. 

 

(Emma Couceiro. Humidosas. Espiral Maior: A Coruña, 1997) 

María do Cebreiro: "Triunfal cursus honorum ou turbia traxectoria persoal"

Triunfal cursus honorum ou turbia traxectoria persoal 

pero xa nunca dante, nin centro do camiño, 

porque os que paseamos por aquí 

frecuentamos lugares pouco amenos, 

rexeitamos o mundo, o tempo foxe 

e collemos o día coas nosas mans baleiras. 

Somos menos felices que beatos e, desgraciadamente, 

bastante menos áureos que mediocres.

 

(María do Cebreiro, O estadio do espello. Xerais: Vigo, 1998)

Marta Dacosta: "Hoxe estou en silencio xogando co pasado"

Hoxe estou en silencio xogando co pasado, 

mentres vexo chegar andando a miña avó, 

que aínda é tan pequena como eu a recordo 

e segue alí no vello paseo Afonso XII. 

Eran cen escaleiras as que nos separaban, 

o mundo da cidade vencido de ruídos 

e a praciña de pedra en que aínda hai un pozo 

ou a casa pequena da indomable Manuela. 

Recupero a memoria de Pepa silenciada 

pola peste da gripe cando empezaba o século, 

e o misterio da vida en garrafas de barro 

e algodón por Gonzalo, que naceu a destempo. 

Recupero a friaxe e o sal do mar na noite 

e a chalana afogada na outra beira da ría, 

á miña nai tirando carbón desde a bufarda 

ou atada a unha silla de falar castellano. 

E eu sinto que son hoxe tantas que entón me foron, 

Saladina, Manueliña, Rosa ou tamén Pepa, 

e a mesma Teresa que nos fala incansable 

mentres o tempo vai rodando pola tarde. 

 

(Marta Dacosta, Setembro. Galaxia: Vigo, 1998)